Emocje są kluczowym elementem ludzkiego doświadczenia, wpływającym na nasze myślenie, zachowanie i podejmowanie decyzji - na nasze codzienne życie, decyzje i relacje z innymi ludźmi. Psychologia, jako nauka o zachowaniu i procesach umysłowych, intensywnie bada emocje, starając się zrozumieć ich naturę, funkcje i wpływ na ludzkie życie. Emocje to
zjawisko, które od dawna fascynuje ludzi i jest przedmiotem badań w wielu
dziedzinach naukowych. W definicji
emocji łączą się aspekty psychologiczne, biologiczne i społeczne, co sprawia,
że są one niezwykle złożone i wielowymiarowe.
Opracowanie: Elżbieta Prucnal-Tumasz
Z perspektywy
psychologicznej, emocje można zdefiniować jako złożone stany psychiczne, które
powstają jako reakcja na określone bodźce. Są one związane z subiektywnymi
odczuciami, wyrażaniem się w postaci zachowań, a także z odpowiedziami
fizjologicznymi. Emocje mają kluczowe znaczenie w adaptacji do środowiska,
pomagając w ocenie sytuacji i mobilizacji do działania.
W ujęciu
historycznym, zainteresowanie emocjami sięga starożytności, gdzie filozofowie
tacy jak Arystoteles czy Platon poświęcali im wiele uwagi. Współczesne badania
nad emocjami rozpoczęły się w XIX wieku z pracami Charlesa Darwina, który w
swojej książce „The Expression of the Emotions in Man and Animals” z 1872 roku
zwracał uwagę na ewolucyjne podstawy emocji.
Fizjologiczny
aspekt emocji koncentruje się na reakcjach ciała, które towarzyszą stanom
emocjonalnym. Badania w tej dziedzinie wykazały, że emocje są związane z
aktywnością różnych części mózgu, w tym układu limbicznego, a także z zmianami
w układzie nerwowym i endokrynologicznym. Fizjologiczne przejawy emocji, takie
jak przyspieszone bicie serca czy potliwość, są uniwersalne dla wszystkich
ludzi.
Kolejnym ważnym
aspektem jest społeczny wymiar emocji. Emocje odgrywają kluczową rolę w
komunikacji międzyludzkiej i są nieodłącznym elementem relacji społecznych.
Sposób, w jaki wyrażamy emocje, a także jak je interpretujemy, jest częściowo
uwarunkowany kulturowo.
Współczesne badania nad emocjami są interdyscyplinarne, łącząc w sobie wiedzę z psychologii, neurologii, biologii, antropologii i innych dziedzin. Próba zrozumienia emocji doprowadziła do rozwoju różnych teorii i modeli, które starają się wyjaśnić, jak emocje powstają, jak są przetwarzane przez mózg i jak wpływają na nasze zachowanie.
Podstawowe emocje, często opisywane jako uniwersalne dla wszystkich ludzi, to:
- Radość - poczucie szczęścia, zadowolenia, przyjemności.
- Smutek - uczucie żalu, bólu, rozczarowania.
- Strach - uczucie niepokoju, przerażenia, lęku przed czymś.
- Zaskoczenie - reakcja na niespodziewane wydarzenie lub informacje.
- Złość - uczucie irytacji, gniewu, frustracji.
- Wstręt - uczucie odrazy, niechęci do czegoś.
Niektóre teorie obejmują również zaufanie i oczekiwanie jako podstawowe emocje, ale najczęściej wymienia się te sześć lub siedem. Emocje te są uznawane za podstawowe ze względu na ich uniwersalność i wyraźne ekspresje na twarzy.
Bibliografia:
Darwin, C.
(1872). The Expression of the Emotions in Man and Animals. London: John Murray.
Ekman, P.
(1992). An Argument for Basic Emotions. Cognition & Emotion, 6(3-4),
169-200.
LeDoux, J.
(1996). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life.
New York: Simon & Schuster.
Panksepp, J.
(1998). Affective Neuroscience: The Foundations of Human and Animal Emotions.
Oxford University Press.
Wydrukuj karty emocji do ćwiczeń:
.png) |
| karty emocji do druku |
.png) |
| karty emocji do druku |
.png) |
| karty emocji do druku |
Zrób to sam, czyli tabela do stworzenia kart emocji do ćwiczeń z dziećmi, młodzieżą, dorosłymi:
.png)
.png)
.png)
