Emocje - mowa o psychologii

Emocje są kluczowym elementem ludzkiego doświadczenia, wpływającym na nasze myślenie, zachowanie i podejmowanie decyzji - na nasze codzienne życie, decyzje i relacje z innymi ludźmi. Psychologia, jako nauka o zachowaniu i procesach umysłowych, intensywnie bada emocje, starając się zrozumieć ich naturę, funkcje i wpływ na ludzkie życie. Emocje to zjawisko, które od dawna fascynuje ludzi i jest przedmiotem badań w wielu dziedzinach naukowych. W definicji emocji łączą się aspekty psychologiczne, biologiczne i społeczne, co sprawia, że są one niezwykle złożone i wielowymiarowe.

 

Opracowanie: Elżbieta Prucnal-Tumasz 

Z perspektywy psychologicznej, emocje można zdefiniować jako złożone stany psychiczne, które powstają jako reakcja na określone bodźce. Są one związane z subiektywnymi odczuciami, wyrażaniem się w postaci zachowań, a także z odpowiedziami fizjologicznymi. Emocje mają kluczowe znaczenie w adaptacji do środowiska, pomagając w ocenie sytuacji i mobilizacji do działania.

 W ujęciu historycznym, zainteresowanie emocjami sięga starożytności, gdzie filozofowie tacy jak Arystoteles czy Platon poświęcali im wiele uwagi. Współczesne badania nad emocjami rozpoczęły się w XIX wieku z pracami Charlesa Darwina, który w swojej książce „The Expression of the Emotions in Man and Animals” z 1872 roku zwracał uwagę na ewolucyjne podstawy emocji.

Fizjologiczny aspekt emocji koncentruje się na reakcjach ciała, które towarzyszą stanom emocjonalnym. Badania w tej dziedzinie wykazały, że emocje są związane z aktywnością różnych części mózgu, w tym układu limbicznego, a także z zmianami w układzie nerwowym i endokrynologicznym. Fizjologiczne przejawy emocji, takie jak przyspieszone bicie serca czy potliwość, są uniwersalne dla wszystkich ludzi.

Kolejnym ważnym aspektem jest społeczny wymiar emocji. Emocje odgrywają kluczową rolę w komunikacji międzyludzkiej i są nieodłącznym elementem relacji społecznych. Sposób, w jaki wyrażamy emocje, a także jak je interpretujemy, jest częściowo uwarunkowany kulturowo.

Współczesne badania nad emocjami są interdyscyplinarne, łącząc w sobie wiedzę z psychologii, neurologii, biologii, antropologii i innych dziedzin. Próba zrozumienia emocji doprowadziła do rozwoju różnych teorii i modeli, które starają się wyjaśnić, jak emocje powstają, jak są przetwarzane przez mózg i jak wpływają na nasze zachowanie.

Podstawowe emocje, często opisywane jako uniwersalne dla wszystkich ludzi, to:

• Radość - poczucie szczęścia, zadowolenia, przyjemności.
• Smutek - uczucie żalu, bólu, rozczarowania.
• Strach - uczucie niepokoju, przerażenia, lęku przed czymś.
• Zaskoczenie - reakcja na niespodziewane wydarzenie lub informacje.
• Złość - uczucie irytacji, gniewu, frustracji.
• Wstręt - uczucie odrazy, niechęci do czegoś.

Niektóre teorie obejmują również zaufanie i oczekiwanie jako podstawowe emocje, ale najczęściej wymienia się te sześć lub siedem. Emocje te są uznawane za podstawowe ze względu na ich uniwersalność i wyraźne ekspresje na twarzy.

 

 

Bibliografia:

Darwin, C. (1872). The Expression of the Emotions in Man and Animals. London: John Murray.

Ekman, P. (1992). An Argument for Basic Emotions. Cognition & Emotion, 6(3-4), 169-200.

LeDoux, J. (1996). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life. New York: Simon & Schuster.

Panksepp, J. (1998). Affective Neuroscience: The Foundations of Human and Animal Emotions. Oxford University Press.

Wydrukuj karty emocji do ćwiczeń:

karty emocji do druku

karty emocji do druku

karty emocji do druku

Zrób to sam, czyli tabela do stworzenia kart emocji do ćwiczeń z dziećmi, młodzieżą, dorosłymi: